संत गाडगे बाबा एक महान समाज सुधारक, सामाजिक कार्यकर्ते आणि भक्तीमार्गी संत होते. त्यांचे जन्मगाव अमरावती जिल्ह्यातील शेणगाव आहे. त्यांचा जन्म २३ फेब्रुवारी १८७६ रोजी झाला.
गाडगे बाबांचे जीवन आणि कार्य:
- सामाजिक सुधारणा: गाडगे बाबांनी स्वच्छता अभियान, दलित उद्धार, स्त्री शिक्षण, गोरक्षण, अस्पृश्यता निर्मूलन यांसारख्या विविध सामाजिक सुधारणा केल्या.
- स्वच्छता अभियान: त्यांनी स्वच्छतेचे महत्त्व सर्वांना पटवून दिले. त्यांनी स्वतः उदाहरण देऊन गावागावांमध्ये स्वच्छता अभियान राबवले.
- दलित उद्धार: त्यांनी दलित समाजाच्या उद्धारासाठी अथक प्रयत्न केले. त्यांनी दलित समाजाला शिक्षण देण्यासाठी प्रोत्साहित केले आणि त्यांच्यासाठी विविध उपक्रम राबवले.
- स्त्री शिक्षण: त्यांनी स्त्री शिक्षणाचे महत्त्व सांगितले आणि मुलींना शिक्षण घेण्यासाठी प्रोत्साहित केले.
- गोरक्षण: त्यांनी गायींचे संरक्षण केले आणि गोरक्षणाच्या चळवळीला चालना दिली.
- अस्पृश्यता निर्मूलन: त्यांनी अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी अथक प्रयत्न केले आणि समाजात समानता आणण्यासाठी प्रयत्न केले.
गाडगे बाबांची विचारधारा:
- सेवाभाव: गाडगे बाबांनी आपले संपूर्ण जीवन समाजसेवेसाठी समर्पित केले. त्यांनी स्वतः कष्ट करून समाजाचे कल्याण केले.
- स्वच्छता: त्यांनी स्वच्छतेला धर्म मानला आणि स्वच्छतेचे महत्त्व सर्वांना पटवून दिले.
- समानता: त्यांनी सर्व माणसांना समान मानले आणि अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी लढा दिला.
- अहिंसा: त्यांनी अहिंसेचा मार्ग अवलंबून समाज सुधारणा केली.
गाडगे बाबांचे योगदान:
- गाडगे बाबांनी सामाजिक सुधारणेसाठी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.
- त्यांच्या कार्यामुळे समाजात चांगला बदल झाला.
- त्यांचे विचार आजही प्रासंगिक आहेत.
- त्यांनी आपल्या जीवनातून समाजसेवेचे उत्तम उदाहरण घालून दिले.
गाडगे बाबांचे स्मरण:
- महाराष्ट्र सरकारने गाडगे बाबांच्या स्मरणार्थ “गाडगे बाबा ग्राम स्वच्छता अभियान” सुरू केले आहे.
- अनेक शैक्षणिक संस्था आणि सामाजिक संस्थांना गाडगे बाबांचे नाव देण्यात आले आहे.