६ डिसेंबर हा दिवस भारतातील दलित समाजासाठी एक खास दिवस आहे. या दिवशी आपण भारतीय संविधानाचे शिल्पकार, समाज सुधारक आणि दलित बंधुताचे नेते डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर यांची पुण्यतिथी साजरी करतो. या दिवसाला महापरिनिर्वाण दिन म्हणून ओळखले जाते.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कोण होते?
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक महान विचारवंत, अर्थशास्त्रज्ञ, राजकारणी आणि समाज सुधारक होते. त्यांनी दलित समाजाच्या उन्नतीसाठी अथक प्रयत्न केले. त्यांनी भारतीय संविधान लिहिण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आणि भारताला एक लोकशाही देश बनवण्यात मोलाची कामगिरी बजावली.
महापरिनिर्वाण दिनाचे महत्त्व
- आंबेडकर यांचे योगदान: या दिवशी आपण आंबेडकर यांनी देशासाठी केलेल्या योगदानाला उजाळा देतो.
- दलित बंधुता: हा दिवस दलित बंधुतेचा दिवस आहे. या दिवशी दलित समाज एकत्र येऊन आंबेडकरांच्या विचारांना श्रद्धांजली वाहतो.
- सामाजिक समानता: आंबेडकर यांनी सामाजिक समानतेसाठी केलेल्या लढ्याला या दिवशी उजाळा दिला जातो.
- बुद्ध धर्म: आंबेडकर यांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला होता. त्यामुळे बौद्ध धर्मीय लोक या दिवशी विशेष उत्सव साजरा करतात.
महापरिनिर्वाण दिवशी काय होते?
- चैत्यभूमी: मुंबईतील चैत्यभूमी येथे मोठ्या प्रमाणात कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
- श्रद्धांजली: लोक आंबेडकर यांच्या पुतळ्याला पुष्पहार अर्पण करतात आणि त्यांना श्रद्धांजली वाहतात.
- भाषणे: विविध वक्ते आंबेडकर यांच्या जीवनावर आणि कार्यावर भाषणे करतात.
- धार्मिक कार्यक्रम: बौद्ध धर्माचे विधी केले जातात.
आंबेडकरांचे विचार आजही प्रासंगिक
आंबेडकर यांनी सांगितलेले विचार आजही तितकेच प्रासंगिक आहेत. त्यांनी जातीवाद, छुआछूत आणि असमानतेविरुद्ध लढा दिला होता. आजही आपल्या समाजात ही समस्या अस्तित्वात आहे. त्यामुळे आंबेडकरांचे विचार आजही आपल्याला मार्गदर्शन करू शकतात.
आंबेडकर यांच्या शिकवणीवरून आपण काय शिकू शकतो?
- समानता: सर्व मनुष्य समान असतात.
- शिक्षण: शिक्षण हा सर्वात मोठा शस्त्र आहे.
- अधिकार: आपल्या अधिकारांसाठी लढा द्यावा.
- न्याय: समाजात न्याय असला पाहिजे.
- बुद्धिमत्ता: आपल्या बुद्धिमत्तेचा वापर करून आपल्याला समाजात बदल घडवून आणता येतो.
आंबेडकर यांचे जीवन आणि कार्य आपल्यासाठी प्रेरणादायी आहे. त्यांचे विचार आजही आपल्याला प्रेरणा देतात. त्यांच्या शिकवणीवरून आपण आपल्या जीवनात अनेक बदल करू शकतो.